No er det sumar. Den årstida alle gleder seg til. Og fryktar. Gleder seg til fordi det er fint ver og ein kan kaste kleda. Grue seg til fordi det er fint ver og ein kan kaste kleda. For tenk på kva andre tenker om kroppen din. Det er høgsesong for kroppsfokus, og dei aller fleste av oss har jobba hardt for å komme i form til den sokalla «bikinisesongen» heilt sidan Allers, Norsk Ukeblad, og Hjemmet kom i bladhyllene med gode råd for å bli kvitt julekiloane i januar.

Meir eller mindre samstundes som me framleis gulpa ribbefett og hadde delfiafett på fingane. Men det fins fleskeutfordringar i samfunnet. Som treng meir og betre lut, enn vekepressa.

Kvar femte åtteåring i Noreg er overvektig, og faren for å blir tjukk kan vere størst på bygda. Det har aldri vore fleire overvektige ungar her i landet. Ein barnevektsstudie av Folkehelseinstituttet viser at talet på overvektige åtteåringar har auka med tre prosentpoeng på to år, frå 16 prosent i 2008 til 19 prosent i fjor.

Sidan eg er sjølverklært ekspert på tjukkasar (eller i alle fall min eigen tilbakelagte fedme), vil eg sjølvsagt tolke desse resultata for deg. På den eine sida så er jo folk i byen, meir oppteken av korleis dei ser ut. Og sjølvsagt smittar foreldra sin utsjånadsgalskap over på ungane.

Artikkelen fortsetter under annonsen

Ungar i byar, begynner jo å slanke seg allereie frå dei er små. Fordi alle vaksne slankar seg. Og på same måte som fattigdom og fedme går i arv, så går jo og venleikstyrani i arv. Så ungane i byen heldt seg slanke og fine. Og kostnadane samfunnet får fordi desse ungane må ha hjelp til å takle etevegring og manglande sjølvtillit, når dei vert vaksne. Dei får me heller leve med.

På bygda derimot, så er dei ikkje så nøye på det. Dei går i plastkloggar og klede frå Ellos. Og et kake og kosar seg. Fordi dei skal ikkje ut på snertene utestadar i helga, dei skal i beste fall på den lokale puben. Difor vert dei nok tjukkare enn andre. Fordi dei gjer litt faen. Og då vert ungane tjukkare og. Tjukke og blide ungar.

Og ein kan jo då spørre seg kva for ungar som eigentleg har det best? Om ein skal slå saman ulike faktorar innan helse. For kva gjer det eigentleg med den generelle folkehelsa vår, at folk stadig vekk er på slankekur og er misnøgd med eigen utsjånad?

Samstundes må ein ta utfordringar knytt til born og vekt på alvor. Folkehelseinstituttet trur ei av årsakene til stadig fleire overvektige born kan vere at dei blir køyrde til skulen, fordi dei bur usentralt. I byane er det jo ingen som bur usentralt.

Dessutan er dei generelt for lite aktive. Fysisk aktivitet er nøkkelen til mange utfordringar i samfunnet, og med enkle grep kan ein sette i verk tiltak, som kanskje vil bøte litt på dei samfunnsutfordringane me står framfor. Så Ikkje la det være mogleg å parkere heilt inntil skulen. La dei feite smårollingane vagge seg dei siste 500 metra fram til skulen. Og tilbake. Då har dei i alle fall gått ein kilometer den dagen. Og ein kilometer er betre ingenting. Eventuelt kan ein la dei springe etter bilen, men truleg er det andre myndigheiter som då grip inn.

Om ein i tillegg får inn meir fysisk aktivitet i skulen, så ville ein raskt ha sett gode resultat. Og då snakkar eg ikkje om tradisjonell kroppsøving. Alle veit at dei tjukke ungane blir valgt sist når ein skal velge lag, og det bidrar berre til lågare sjølvkjensle og trøysteeting.

Ein turpause midt på dagen, fysisk leik, eller anna lystbetont, får den fysiske aktiviteten til å være noko for alle. Ikkje berre for dei sprekaste fotballgutane. Då skapar ein gode vanar, som ein tek med seg vidare i livet. Det å få folk til å bevege seg, vil være den viktigaste enkeltfaktoren for å stogge fedmeepidemien.

For ungar skal ikkje slanke seg eller vere tynne og sure. Ungar skal vere glade. Og normalvektige.