For eit barn er oss født, og
«englene synger høyt i kor
synger om fred på vår jord
verden var aldri helt forlatt
en stjerne skinner i natt».
- og ein son er oss gjeven. Herreveldet ligg på hans skuldrar. Ein underfull rådgjevar. Evige far. Fredsfyrste. Eigentleg mange barn. Både søner og døtrer. Gåver til oss alle. Om vi vil ta imot dei. Om vi vil sleppe dei inn. Det er plass i herberget. Men det har vore avstengt så lenge at det er kaldt og mørkt og ugjestmildt.
Det handlar om vilje, seier du? Om å ta tak, opne dørene, koble til straumen, setje på ljoset og varmen og ønskje velkomen inn? Om ikkje anna kan dei ta til takke med stallen? Stallen? Nei! Det ville ha vore uverdig. Vi er då ikkje umenneskje. Slikt kan vi ikkje by dei.
Det er vanskelege tider, og det passar dårleg med ubudne gjestar akkurat no. Det må alle forstå. I denne søte juletid. I denne familiehøgtida over alle høgtider. Tette band. Den indre sirkel. Moder tenner alle ljos så ingen krok er mørk. Til minne om Jesu-barnet som kom til vår jord. Vår broder i himmelhall. Den høge gjest. Han som låg der med høy til pute. Som kom og vart heimsens frelsar som barn i ein vesal stall.
«Slutt med sytinga»
Det er fødselsdagen hans som skal feirast. Ei feiring vi har stressa, streva og kava med å planleggje og førebu i lange tider. Ei feiring vi har lagt sjela vår i. Og kredittkorta. Alt for å vidareføre tradisjonar frå generasjonar tilbake. Då er det ikkje bare å kaste seg rundt og improvisere, dekke om og endre på menyen.
Det er fullt rundt bordet. Vinterfest-serviset er bare til tolv. Sølvbestikket òg. Ikkje fleire matchande krystallglas. Ingen ekstra stolar. Ja, det er riktig som du seier; vi har eit overflodshorn av julemat. Men bare til tolv. Namnelappane på pakkane under treet er ferdigskrivne. Frå meg til deg. Frå deg til meg. Ingen frå oss til dei.
Det er dette dei jaktar på
«For den som bankar på, skal det lukkast opp,» står det skrive. Som om vi ikkje har fått med oss det. Men dei kan då ikkje banke på når som helst. Denne gongen får det vere. Same kor lenge dei bankar på, må vi seie nei. Det skjær oss i hjartet. Vi er ikkje umenneskje. Men vi ser ingen annan utveg. Ikkje no når klokkene snart ringjer jula inn.
Kvifor kjem dei hit? Kvifor akkurat no! Alle må skjøne at det ikkje passar. At dei ikkje passar inn. Kan vi ikkje bare få hjelpe dei der dei er? Der dei høyrer heime? Vi kunne ha sendt nedover nokre kroner. I staden sit vi att med svarteper. Vi er plutseleg dei som ikkje har empati. Ikkje nestekjærleik. Ikkje omsut for «desse mine minste små». Som om vi ikkje elskar dei som oss sjølve.
- Giftig allianse
Å jul med din glede og barnlege lyst. Tindrande barneauge. Og høgt i toppen den blanke stjerne. Det lyser i stille grender. Det er dette ho handlar om, jula. Vi står i stråleglans mens tusener barnehender mot himmelen ljosa held. Her kjem me, dine arme små.
Men ikkje for nær. Dei må ikkje komme for nær. Heldigvis er døra lav og porten trang. Med piggtåd på toppen. My home is my castle. Så langt og ikkje lenger. Vi må satse på våre eigne. Dei som bygde landet. Tenkje på «alt hva mødrene har grett.»
Dei får halde seg utanfor. I blåsten og frosten. Ja, vi veit at dei har tynne, fillete klede. At kroppar ristar og skjelv. Det hjelper å krype saman. Tett i tett. Låne av kvarandre sin varme.
Dei er fangar i mykret. Fanga av myrkret. Det farlege, morderiske myrkret. Ingen ting har dei att. Anna enn håp. Eit ørlite håp. Og nokre draumar som enda ikkje er invaderte av mareritt. Draumar om å komme seg innanfor. Bort frå stormen som kvin kring novene. Bort frå gnyet frå vind med orkan i kasta. Nesten som bulderet frå jagarflya som dundra innover byen deira. Som drønnet frå presisjonsbomber som aldri bomma.
På vegne av dem som venter
Einast håpet er att. Om varme. Fyrst og fremst varme. Om ikkje anna, berre ein lunk. Og ein matbit. Nokre julesmular frå feststemte bord.
Stormen, full av snø, treff som piskesnertar. Svir iskaldt i huda. Lager skavlar. Fenner som veks. Det blir kvit jul i år. Drivkvit.
Ei stjerne sloknar i natt.
